هر فن‌آوری جدید، به‌جهان صورتی دیگر می‌دهد. به‌گفتة تاریخ‌شناس فرانسوی، فرناند برودل،[1] راه‌آهن فرانسه و امریکا را متحول کرد، تلفن فاصله‌ها را برداشت، رادیو فرد را در خانة خودش مخاطب ساخت و تلویزیون بازارهای توده‌ای را ایجاد کرد، یا حداقل به آن شتاب بخشید. به‌همین ترتیب، می‌توان انتظار داشت که رایانه، اینترنت و کاربردهای جدید آن، تحولی بنیادین در اقتصاد، سیاست، و آموزش را سبب شود.
اینترنت از آن ابزارهای اجتماعی است که علاوه بر فراهم آوردن امکان توسعه اجتماعی، عرصه را برای کنش و بیان فردی باز می‌کند. پژوهش‌های انجام گرفته بر روی اینترنت و محیط‌های ارتباطی رایانه‌ای[2] نشان می‌دهد که جوانان با استفاده از این ابزارهای اطلاعاتی و ارتباطی جدید، هویت خود را شکل می‌دهند و اطلاعات مورد نیاز خود را به‌دست می‌آورند. در این محیط‌ها تشکیل هویت و استفاده از زبان از مدل‌های جدیدی پیروی می‌کند.[3]
اما مقایسه استفاده نهادهای مختلف اجتماعی از فن‌آوری‌های نوین اطلاعاتی و ارتباطی دلالت بر آن دارد که نهاد آموزش، حتی در پیشرفته‌ترین جوامع، نتوانسته‌ است همچون دیگر نهادها از پتانسیل‌های فن‌آوری‌های جدید استفاده کند. برای مثال، می‌توان استفاده نهاد اجتماعی بازار از فن‌آوری‌های جدید اطلاعاتی و ارتباطی ـ تلفن‌ همراه، رایانه، پست الکترونیک، اینترنت ـ را با استفادة نهاد آموزش از این فن‌آوری‌ها مقایسه کرد. بخشی از علت این امر را می‌توان در پویایی بیشتر نهاد بازار جست و بخش دیگر را می‌توان در اثر فرهنگ حاکم بر نهادهای آموزشی دانست. نهادهای آموزشی، به ویژه در دوران مدرن، در کار توزیع یک‌سویه، جمعی و متمرکز «سواد» بوده است و نسبت به شرایط زیستی، فکری، روان‌شناختی و اجتماعی مصرف‌کنندگان و مخاطبان خود، ناآگاه و بی‌اعتنا بوده است.
ادامه مقاله...