بازار وکیل
اولین چیزی که به ذهن آدم میرسه، حافظ و سعدی و شهر «گل و بلبل» هست، تقریباً هم درسته، اما تقریباً! شیراز از نظر جغرافیایی مرکز استان فارس و در ناحیه گرم و خشک قرار داره. از نظر تاریخی هم فقط زمان زندیه مرکز حکومت بوده، اما اهمیتش به خاطر آرامش و «صفا» ی شهره، و به همین دلیل در تمامی عصرها شهر شیراز به عنوان حداقل یکی از جاهای خوش آب و هوا و تفرجگاه محسوب میشده. در ادامه ی متن سعی می کنم به سه مورد بپردازم: اخلاق و فرهنگ مردم شیراز، جاهای دیدنی و معروف شیراز و نهایتاً ذکر موارد که دونستنش شاید بتونه کمکی باشه.
شیراز از دیرباز شهر دانشجویی و سربازی بوده، بیشتر جمعیتش رُ جوون ها تشکیل میدن و در مقایسه با شهری مثل اصفهان میشه گفت جوون ها بیشتر وقت خودشون رُ در خیابون ها می گذرونن و خیلی تو چشم هست. البته به طور کلی شیراز شهر دانشجویی بوده و هست، به همین دلیل فرهنگ غالب شهر جوونانه و اکثر آدم هایی که تو خیابون می بینین، جوون هستن.
شهر دانشگاهی
شیراز از نظر دانشگاهی یکی از شهرهای برتر ایران محسوب میشه. در چندین رشته قطب علمی کشور محسوب میشه (یعنی حتا بالاتر از تهران) و به طور کلی هنوز در سرتاسر دنیا مدرک تحصیلی دانشگاه شیراز رُ شدیداً قبول دارن و اون رُ دانشگاه پهلوی سابق میدونن. نظام آموزشی دانشگاه هم خیلی جدی هست و اکثر درس ها و امتحانات به زبان انگلیسی ارائه میشه.
مردمی خوش گذران
مردم شیراز از دیرباز معروف بودن به خوش گذرون و نمونه ی عینی «دم را غنیمت شمار» بودن و هستن.. روزهای جمعه شهر کاملاً مرده هست (از نظر مغازه ها و بازارچه ها) اونایی که باغ دارن، همه، هر پنجشنبه شب میرن باغ و تا جمعه شب باغ هستن و در کل این یه رسم برای آخر هفته تو شیراز هست. اونایی هم که باغ ندارن، کنار خیابون و بین چمن های بلوارها یا حتا تو پیاده رو ها میشینن.. اتفاقاً این یکی از نکات جالب برای توریست ها محسوب میشه که جمعه شب های شیراز، شبیه سیزده به در تهران هست و هر چند متر تو پارک ها و مکان های دیگه مردم نشستن تو چمن، بعضی ها ساندویچ تو خونه درست کردن و بعضی های دیگه چراغ گازی و وسایل دیگه رُ آوردن تا همون جا شامی درست کنن و تا آخر شب با فامیل دور هم باشن. البته بیشتر این رو در تابستان و بهار (قبل از سرد شدن هوا) می بینین.
از کافی شاپها و رستورانهای شیرازبر همین اساس، یکی از شغل هایی که تو شیراز شدیدا میگیره داشتن رستوران یا کافی شاپ هست. در کل تو شیراز مُده زمانی که رستورانی تازه افتتاح بشه، همه ی ملت هجوم میبرن به سمت اون مغازه یا رستوران و تا افتتاح مغازه ی جدید بعدی، این روال ادامه داره.. در کل رقابت اونقدر معنی نداره، هر چند خیلی جاها برای موندگار شدنشون یکی دو تا ویژگی دارن و هنوز هستن آدمایی که مشتری جنس خوب باشن. مثلاً فلان فست فود فقط پیتزاش خوبه و فلان مغازه چیزبرگر ش!
امنیت اجتماعی
دانشجویی بودن شهر، کل فرهنگ شهر رُ تحت تأثیر قرار داده، به طوری که واژه ها و رفتارهای مربوط به جوونا تو کل شهر رایجه، از نظر طرز برخورد و رفتار دختر و پسر، به تجربه میگم شیراز آزادترین شهر ایران هست و مسأله ی دوست دختر یا دوست پسر برای اکثر مردم شهر حل شده هست. در تمام شهر می تونین شاهد صحنه های جالبی باشین که در هیچ جای دیگه نخواهید دید. پلیس در اکثر مواقع به طور خیلی خوب و قوی به امنیت شهر می پردازه، هر چند اتفاق های بد هم خیلی مواقع میفته و پلیس در اون مواقع اصلا وجود نداشته یا نداره! در کل آزادی ای که به مردم داده شده، خُب برای عده ای حتا کثیری تعریف نشده ست. واسه همین برخلاف شهری مثل اصفهان یا مشهد، علافی جوونا و رفتارهایی مثل مزاحمت یا حداقل ش متلک و غیره، هنوز به وفور وجود داره که خب درصد بالایی از اون به دلیل نوع طرز فکر و آزادی طرفین هست.
اتوبوس ها
دروازه قرآن
اتوبوس های شهر به سه قسمت تقسیم میشه : قسمت جلو مخصوص آقایون، قسمتِ عقب مخصوص خانوم ها و قسمت وسط که بسته به شلوغی اتوبوس از چند ردیف تا راهروی مشترک دو قسمتِ جلو و عقب می تونه تغییر کنه و مخصوص «دو تایی ها» هست. که یا زن و شوهر هستن (یا مادر و فرزند و..) و یا به هر حال با هم نامزد کردن و یا هنوز نه. البته از محدوده ی سنی و طرز رفتار میشه خیلی راحت گفت اکثراً در گروه آخر قرار می گیرن (فقط با هم دوست هستن) ..آهان! داشت یادم می رفت! فرق ش با تهران اینه که همه ی اتوبوس ها خصوصی شده و پولی هست، بسته به مسیر از مثلاً سی تومن تا صد تومن. و بر خلاف تهران باید کرایه رُ وقتی خواستین پیاده شین بدین. آقایون که چه بخوان چه نخوان، موقع پیاده شدن از جلو آقای راننده رد میشن، خانوما هم میتونن از در وسط پیده شن و اگه راهرو شلوغ نباشه، از در جلو.
مردمی شاد و خوش رو در کل شیرازی جماعت معروفه به شادی و خوشی. یک فرد شیرازی اگه یک ملیون تومن سرمایه گذاری کنه و اون رو تبدیل کنه به دو ملیون، چند ماه دست از کار می کشه و میره مسافرت (عموماً دوبی، کیش، آنتالیا) و پس از خرج کردنِ اون یک ملیون، دوباره کار می کنه تا پول به دست بیاره (برعکس اصفهان و حتا تهران) واسه همین بازارچه ها و مغازه ها تعدادشون محدوده(شدیداً برعکس اصفهان یا حتا مشهد).
بازارچه های خرید محل رفت و آمد جوانان
البته اکثر بازارچه ها محل پاتوق دخترها و پسرها هست و به همین دلیل شلوغه، اما خرید نه خیلی.. نظارت اقتصادی به طور کلی نیست، واسه همین خیلی راحت میشه مثلاً رو یه کفش سی هزار تومنی، بیشتر از ده هزار تومن تخفیف گرفت! و همین باعث میشه اکثراً خریدهاشون رُ از تهران بکنن و اگه وضع مالی خوبی داشته باشن از جاهای دیگه (مثل کیش و دوبی). و همین چرخه ادامه داره که باعث میشه فروشنده جنس ش رُ به هر قیمتی بده. فکر کنم گفتم که تو شیراز برای اکثریت مردم (خصوصاً طبقه ی مرفه) منطق کاملاً بی ربطه و وقتی فلان پاساژ یا بازارچه در بورس قرار می گیره، هر چه قدر هم قیمت هاش غیرمنطقی باشه، مشتری های خاص خودش رُ داره!
مغازه ها دیر باز می شود
برخی از شیرازی ها آدمای تنبلی هستن، اکثراً مغازه ها دیر باز میشه (نه صبح، یا ده حتا) چون صبح مشتری ها هم خوابن ! و البته عصرها که شلوغ تره، بیشتر مشتری میاد و معمولاً از پنج، شش عصر مغازه ها باز هستن تا نه، ده شب.
آب و هوا
ارگ کریمخانی
اگر چه شیراز از نظر وضع هوا یکی از شهرهای آلوده ی ایران محسوب میشه (بین رتبه ی دوم تا چهارم متغیره؛ تهران، شیراز، مشهد و اصفهان چهار شهر آلوده ی ایران شناخته شدن) اما هوای خوبی داره، در اکثر مواقع هوا ملایم و همه جا سبزه. حتا یکی از کارهای جذب توریست که هر سال انجام میشه نورافشانی کوه های اطراف شیراز در تعطیلات نوروز هست. (شیراز عملاً یک دره ی خیلی بزرگه! دو تا دور شیراز کوه قرار داره و البته این یکی از عواملی بود که باعث شد در زمان جنگ خیلی آسیب نبینه) راستی اضافه کنم که اگه می خواین بیاین شیراز بهترین زمان حدود ماه اردی بهشته که همه جا سبز و پر از گل و قشنگه! تو عید شدیداً شیراز شلوغ میشه، اگرچه معمولاً خود شیرازی ها عید رُ به مسافرت می گذرونن.
آنها اهل تعارف هستندهمونطور که گفتم، فرهنگ غالب شهر رُ جوونا تشکیل میدن واسه همین طرز لباس یا آرایش شیرازی ها معروفه. نکته ی دیگه زبون بازی و تعارف ها هست که هنوز هم جایگاه ویژه ای داره تو زندگی یه شیرازی، البته اگه کسی رُ بشناسین می تونین بفهمین دقیقاً منظورش چیه، اما مطمئن باشین به طور کلی نود درصدِ حرف ها و تعارف ها فقط جنبه ی «تعارف شیرازی» داره و حتا استقبال شما باعث ناراحتی مخاطب شاید بشه! شاید ترکیب تعارف ها و راحت بودنِ مردم هست که اونا رُ خونگرم نشون میده؛ خیلی راحت می تونن از یه غریبه پذیرایی کنن و خاطره ی خوبی رُ واسه ش به وجود بیارن.
مردمی ساده و بدون ریا
هر چند یکی از شهرهای بزرگ ایران محسوب میشه، اما همچنان اکثر برخوردها بر اساس روابط هست و شدیداً این گفته در شهر شیراز صادقه که شما اگه دو نفر شیرازی رُ بشناسین؛ همه ی آدم هایی که تو شیراز هستن (چه شیرازی، چه غیر شیرازی و چه حتا مهمان!) ها رُ می تونین از طریق این دو نفر بشناسین.