قلیان که قرنهاست در آفریقای شمالی، خاور میانه و آسیای مرکزی و جنوبی استعمال میشود، به شدت در اروپا و به خصوص در میان دانشجویان و جوانان محبوبیت یافته است. مکانهایی به نام Hookah bar که به پذیرایی با قلیان میپردازند در شهرهای سراسر آمریکا وجود دارند و محل مورد علاقه افرادی هستند که برای استراحت، گفتگو و کشیدن قلیان دور هم جمع میشوند.

هرچند سازمان بهداشت جهانی (WHO)، در متنی 7 صفحه ای به برشمردن مضرات و خطرات قلیان پرداخته و اعلام نموده است که "قلیان جایگزین سالمی برای سیگار نیست"، اما به گفته بخش بهداشت سازمان ملل، بالا رفتن محبوبیت قلیان تا حد زیادی به دلیل تبلیغات بی پایه ایست که درباره سالم بودن آن در بازار تجاری بر سر زبانها افتاده است.

بنا به گفته WHO که در گزارش 50 صفحه ای خود در روز سه شنبه، کشورها را به تحریم مصرف دخانیات در ساختمانهای عمومی ترغیب کرده بود، " بر خلاف باورهای باستانی و اعتقاد عمومی، دودی که از قلیان خارج میشود حاوی مواد مسموم متعددی است که از جمله عوامل شناخته شده ایجاد سرطان، بیماریهای قلبی و امراض دیگر هستند.

استنشاق دود بیشتر
سازمان بهداشت جهانی هشدار داد که قلیانی که برای تدخین تنباکوی میوه ای-ترکیبی از تنباکو، ملاس قند و اسانس میوه- به کار میرود، در مقایسه با سیگار شخص را به مدت بیشتری در معرض دود فراوان قرار میدهد.

این سازمان افزود کشیدن یک قلیان، شخص را در معرض دودی قرار میدهد که 100 مرتبه از یک عدد سیگار بیشتر است. قلیان نیز با همراه داشتن نیکوتین در دود خود، میتواند اعتیاد آور باشد. تحقیقات مقدماتی نشان میدهد که استفاده از قلیان میتواند خطراتی در بر داشته باشد که مختص همین ابزار تدخین است.

با وجود اینکه در این زمینه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما سازمانهای بهداشت اعلام کرده اند افرادی که در معرض دود "دست دوم" قلیان قرار میگیرند نیز در معرض خطر ابتلا به همان بیماریهایی هستند که افراد غیر سیگاری در معرض دود دست دوم را تهدید میکند. سازمان بهداشت جهانی هشدار داد که دود قلیان در دوران بارداری نیز میتواند خطرات فراوانی برای جنین داشته باشد.

در روز سه شنبه سازمان بهداشت جهانی در قویترین توصیه های خود تا کنون، درباره کنترل مصرف دخانیات هشدار داد و تمام کشورهای جهان را به تحریم استعمال دخانیات در مکانهای عمومی و محل کار سرپوشیده دعوت نمود.

مصرف دخانیات- که عامل 10% کل مرگ و میر در بزرگسالان است- مهمترین علت مرگ قابل پیشگیری در جهان است و همه ساله موجب مرگ 5.4 میلیون تن در جهان شده و پیش بینی میشود که این تعداد تا سال 2030 به 8.3 میلیون تن برسد.

دود دخانیات موجب مرگ تعداد فراوان و روبه افزایشی از افراد غیر سیگاری نیز میشود مگر اینکه دولتها وارد عمل شوند. دولتهای کشورهای فقیر و غنی باید استعمال دخانیات را در تمام مکانهای عمومی سرپوشیده ممنوع اعلام کرده و فراموش نکنند که " هما افراد حق تنفس هوایی پاک و بدون دود دخانیات دارند".